مدیریت امور پردیس های چهارمحال و بختیاری

آشنایی با استان چهارمَحال و بختـــیاری

 

 

 

 

الف) معرفی جغرافیایی:

چهارمحال و بختیاری در منطقه­ ی زاگرس میانی،  با مساحت ۱۶۵۳۲ کیلومتر مربع بیست و دومین استان کشور از نظر گستره­­ ی جغرافیایی است . استان بین ۳۱ درجه و ۹ دقیقه تا ۳۲ درجه و ۴۸ دقیقه عرض شمالی و نیز ۴۹ درجه و ۲۸ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی قرار دارد. از شمال و شرق به استان اصفهان، ازغرب به استان خوزستان، از جنوب به کهگیلویه و بویر احمد و از شمال غرب به استان لرستان محدود است. این منطقه دارای یک درصد از کل وسعت ایران است که در بستر رشته کوه­های زاگرس واقع شده است. این خطه با وجود مساحت کم (حدود یک درصد کل ایران) در دوران بارندگی خوب کشور ده درصد از منابع آب کشور را در اختیار داشت ولی با خشک سالی­ های اخیر، حدود 6 درصد آب شیرین کشور را در اختیار دارد. به علت ماهیت کوهستانی مرتفع، که درمسیر بادهای مرطوب و سامانه ­ی مدیترانه ای قرار دارد؛ موجب صعود و تخلیه بار این سامانه­ ها می گردد، این استان دارای بارش نسبتاً مناسب باران و برف است. غالباً در مناطق مرتفع نوع بارش به صورت برف و ایجاد یخچال های طبیعی است. وجود ارتفاعات پوشیده از برف یکی از ویژگی های اقلیمی چهارمحال و بختیاری  است. قله های زردکوه با ارتفاع 4431 متر از سطح دریا، در بیشتر ماه های سال پوشیده از برف هستند.  مرکز استان ، شهـــرکرد ، با2070 متر ارتفاع از سطح دریا ، مرتفع ترین مرکز استان کشور است و بر همین اساس این ناحیه را بام ایران می گویند.

از مهم ترین قلل زردکوه می توان به شاه شهیدان، هفت تنان، زردکوه، چهل خشت، کلار، ریگ و قارون اشاره کرد.

ب) تقسیمات کشوری:

چهارمحال و بختیاری همراه با یزد و اصفهان یک ایالت و استان را زیر نظر اصفهان، تحت عنوان فرمانداری مستقل با نام های « بختیاری، بختیاری و چهارمحال، چهارمحالِ بختیاری و چهارمحال و بختیاری» تشکیل می داد . در سال 1337 فرمانداری مستقل بختیاری به فرمانداری کل ارتقا یافت و فرمانداری جدید بروجن و بخش های شوراب و گندمان تشکیل و در محدوه و تابعیت آن قرار گرفتند. سپس در سال 1352 برابر مصوبه هیأت وزیران, فرمانداری کل «چهارمحال و بختیاری» به استانداری ارتقا یافت . بر اساس آخرین تقسیمات کشوری در حال حاضر استان چهارمحال و بختیاری دارای نه شهرستان به نام های شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ ، سامان ، بن و کیار است که هر کدام فرمانداری مستقل دارند . هم چنین استان دارای 36 شهر، 24 بخش و 49 دهستان است. بر اساس سرشماری سال1391ه.خ. جمعیّت استان قریب 900000 نفر است.

پ) فرهنگ، هنر و گردشگری:

علاوه بر زبان معیار(فارسی) که در تمام استان رایج است؛ گویش های بومی و محلی استان نیز به تناسب جمعیّت و اقلیم در تمام استان وجود دارد. مردم این استـان عموماً به فارسی، لُـری بختیـاری، ترکی قشقایی سخن می گویند. ولی اغلب گویش(زبان) بختیاری در نواحی مختلف استان وجود دارد. هم چنین مردم شهرکرد به گویش و لهجه ی دهکردی، مردم بروجن، اُرجنی، مردم فرخ شهر، قهفرخی و مردم هفشجان، به گویش و لهجه ی هوشگونی(هفشجانی) و غیره گفتگو می کنند.

شعر، ادبیّات، فرهنگ و هنر بومی- محلی استان برجسته و زبانزد عام و خاص است. مفاخر دینی، ادبی، هنری، علمی و انقلابی استان بسیارند.  ده­ها دانشمند و متخصص هم استانی در  علوم مختلف در داخل و خارج از کشور از چهره ­های اثر گذار جهان هستند. هم چنین چهره ­های مذهبی و سیاسی ملی نیز در جهان از شهرت والایی برخوردار هستند. نقش تاریخی مردم استان در کُنش های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و علمی کشور بسیـار برجسته و در آثار دانشمنــدان ایرانی و خارجی ثبت و ضبط شده است. حضور فعال مردم در نهضت تاریخی - سیاسی مشروطه خواهی و نقش مردم در شکل گیری انقلاب اسلامی و حضوراثرگذار رزمندگان سرفراز ارتش، بسیج و سپاه پاسداران در جنگ هشت ساله از این جمله است . تقدیم 2420 شهید والامقام و اهداء تعداد قابل توجهی از جانبازان(6818نفر)، آزادگان(513نفر) و فعالان حوزه ی دفاع مقدس از دیگر مفاخر مردم خداجوی چهارمحال و بختیاری است.

 

ت) امور فرهنگی، اجتماعی و آموزشی:

این استان جاذبه های طبیعی ، مردم شناسی، کوچ ، روستاگردی ، فرهنگی و هنری بسیار زیادی دارد که می تواند یک موزه ی بزرگ برای «ایران شناسی» و «استان شناسی» با رویکرد گردشگری محسوب گردد. برخی از بهترین مکان های طبیعی، گردشگری و تاریخی استان چهارمحال و بختیاری از این قرار است:تالاب بین المللی چغاخور- (دریاچه ) چشمه ی شلمزار - چشمه ی دیمه (کوهرنگ) - چشمه ی کوهرنگ (منطقه ی عشایری)-  چشمه ی بَرم لردگان - آبشار آتشگاه (لردگان) - آبشار درّه عشق (منطقه ی مشایخ) - پارک جنگلی پَروز (لردگان)- چشمه ی سیاسَرد ( بروجن ) - آبشار تونل کوهرنگ- غار سَراب (اردل) - پیر غار (سنگ نوشته مشروطه) ( فارسان) - غار یخی (کوهرنگ ) - آبشار شیخ علی خان (کوهرنگ)- گرداب بِن- پل تاریخی زمان خان (سامان) -دشت لاله های واژگون (کوهرنگ)- پارک سرچشمه ی فرخ شهر - منطقه ی حفاظت شده تنگ صیاد-  قلعه ی تاریخی چالشتر- قلعه ی سردار اسعد بختیاری(جونقان) - قلعه ی تاریخی دزک (کیار) - قلعه تاریخی سورک (بخش فرخ شهر)- عصار خانه صالحی فرخ شهر- محوطه ی تاریخی خان اِوی (جونقان)- موزه ی مردم شناسی شهرکرد- موزه ی مردم شناسی فرخ شهر- گنجینه ی آموزش و پرورش شهرکرد- موزه ی تاریخ طبیعی فرخ شهر- امامزاده شاهزاده عبدالله سورک (بخش فرخ شهر) - امامزادگان حلیمه و حکیمه خاتون شهرکرد- امامزاده شاهزاده عزیز الله شهرکیان- امامزاده حمزه علی- مسجد اتابکان شهرکرد- مسجد جامع شهرکرد- حمام پرهیزکار (موزه باستان شناسی) شهرکرد- سقاخانه ارباب میرزا شهرکرد- خانه ی آزاده چالشتر- اتاق آیینه (شهرکرد)- چشمه ی مولا (آلیکوه) - پُل تاریخی هوره (سامان) - پارک جنگلی تهلیجان (شهرکرد) - موزه ی مردم شناسی و تاریخی بنیاد ایران شناسی- امامزاده دستگرد (بخش فرخ شهر ) - پارک جنگلی ملت (شهرکرد)-  چشمه سرداب(رستم آباد)